Các kiểu kết nối pin – Battery Pack Wiring

Kết nối pin - ảnh eduaspirant.com
Kết nối các viên pin 18650 thành khối lớn – ảnh eduaspirant.com

Kết nối pin để làm gì?

Kết nối pin (battery connection) là cách thức kết nối các pin với nhau để tạo thành một bộ pin với điện áp và dung lượng lớn hơn gọi là khối pin – Battery Pack.

Battery Pack Wiring là cách kết nối các pin hoặc các cell pin riêng lẻ trong một gói pin. Chúng có thể được cấu hình theo kiểu mắc nối tiếp, nối song song hoặc một sự kết hợp của cả hai để cung cấp điện áp, dung lượng hoặc công suất mong muốn.

Các thành phần của gói pin bao gồm các cell pin riêng lẻ,các dây dẫn kết nối giữa chúng, mạch BMS quản lý sạc – xả và cân bằng pinCác khối pin sạc thường có cảm biến nhiệt độ trên mạc BMS, đo được dòng điện, điện áp để báo, trình trạng, dung lượng pin, ghi nhớ chu kỳ sạc – xả. Có thể có các phần mềm App kết nối với BMS qua blutooth để xem thông tin pin trên điện thoại.

Các kiểu kết nối pin Battery Pack Wiring

Các kiểu kết nối pin: Kết nối tuần tự 1S 2S trở lên, Kết nối song song từ 1P 2P trở lên, Kết nối kết hợp tuần tự và song song 2S2P, 2S4P… Chúng ta có 3 cách đấu cell pin như sau:

Kết nối nối tiếp tuần tự (Series)

Trong kiểu kết nối này, các pin được kết nối lại với nhau theo dạng chuỗi, trong đó cực dương của một pin được kết nối với cực âm của pin tiếp theo. Kết nối tuần tự tăng điện áp tổng của hệ thống trong khi dung lượng không thay đổi.

Kết nối nối tiếp thường được dùng để tăng điện áp cho các động cơ điện hoặc các thiết bị yêu cầu điện áp cao.

Ví dụ: Nếu có 4 pin 18650 lithium-ion 3,7V và 2000mAh mỗi pin được kết nối tuần tự, tổng điện áp sẽ là 14,8V (3,7V x 4), nhưng dung lượng pin khi mắc nối tiếp không đổi vẫn là 2000mAh.

  • Dung lượng của hệ thống pin bằng dung lượng của một pin riêng lẻ: C = C1 = C2 = … = Cn
  • Điện áp của hệ thống pin bằng tổng điện áp của các pin riêng lẻ: U = U1 + U2 + … + Un
  • Dòng điện của hệ thống pin bằng dòng điện của một pin riêng lẻ: I = I1 = I2 = … = In
  • Nội trở của hệ thống pin bằng tổng nội trở của các pin riêng lẻ: R = R1 + R2 + … + Rn

Kết nối song song (Parallel)

Trong kiểu kết nối này, các pin được kết nối lại với nhau theo dạng song song, tức là cực dương của mỗi pin được kết nối với cực dương của các pin khác và tương tự với cực âm. Kết nối song song tăng dung lượng của hệ thống trong khi điện áp không thay đổi.

Kết nối song parallel thường được dùng để tăng dung lượng cho các thiết bị điện yêu cầu thời gian sử dụng lâu.

Ví dụ: Nếu có 4 pin 3,7V và 2000mAh mỗi pin được kết nối song song, tổng dung lượng sẽ là 8000mAh (2000mAh x 4), nhưng điện áp vẫn là 3,7V.

  • Dung lượng của hệ thống pin bằng tổng dung lượng của các pin riêng lẻ: C = C1 + C2 + … + Cn
  • Điện áp của hệ thống pin bằng điện áp của một pin riêng lẻ: U = U1 = U2 = … = Un
  • Dòng điện của hệ thống pin bằng tổng dòng điện của các pin riêng lẻ: I = I1 + I2 + … + In;
  • Nội trở của hệ thống pin bằng tỷ lệ giữa tích các nội trở riêng lẻ và tổng các nội trở riêng lẻ: R = (R1 x R2 x … x Rn) / (R1 + R2 + … + Rn)

Kết mắc pin song song và nối tiếp

Trong một số trường hợp, các pin có thể được kết nối tuần tự và song song cùng một lúc để tăng cả điện áp và dung lượng. Ví dụ: Nếu có 4 nhóm pin được kết nối tuần tự, mỗi nhóm gồm 2 pin được nối song song, và mỗi pin có điện áp 3,7V và dung lượng  2000mAh, tổng điện áp sẽ là 14,8V (3,7V x 4) và tổng dung lượng sẽ là 4000mAh (2000mAh x 2).

Những kiểu kết nối này được sử dụng tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của ứng dụng và mục đích sử dụng pin.

Khi kết nối pin, bạn cần chú ý đến các yếu tố sau:

  • Các pin cần có cùng loại, dung lượng, điện áp và độ mới. Tránh trộn lẫn các pin khác nhau để đảm bảo tính nhất quán và an toàn.
  • Các pin cần được sạc đầy trước khi kết nối. Điều này giúp tránh quá tải hoặc quá xả cho các pin.
  • Các dây kết nối cần có độ dày phù hợp với dòng điện mong muốn. Điều này giúp tránh tổn hao và quá nhiệt cho các dây.
  • Các kết nối cần được làm chắc chắn và cách ly tốt. Điều này giúp tránh ngắn mạch hoặc rò rỉ cho các pin.
  • Bộ pin cần phải có mạch điều khiển và cân bằng pin (Battery Management System – BMS). Để đảm bảo an toàn, hiệu suất và lâu bền.

Ký hiệu của các kết nối pin

Thường chúng ta nghe pin 2S, pin 3S, pin 4S hay khối pin 48V 13S, khối pin 4S4P, ý nghĩa ký hiệu S và P là gì?

Một số ký hiệu nối pin thông thường được sử dụng:

Chữ “S” đại diện cho kết nối tuần tự (series)

  • 1s: Kết nối một pin đơn lẻ.
  • 2s: Kết nối 2 pin được mắc nối tiếp tuần tự.
  • 3s: Kết nối 3 pin được mắc nối tiếp tuần tự.
  • 4s: Kết nối 4 pin được mắc nối tiếp tuần tự.

Chữ “P” đại diện cho kết nối song song (parallel)

  • 1p: Kết nối 1 nhóm pin song song (mỗi nhóm gồm một pin).
  • 2p: Kết nối 2 nhóm pin được kết nối song song (mỗi nhóm gồm một pin).
  • 3p: Kết nối 3 nhóm pin được kết nối song song (mỗi nhóm gồm một pin).
  • 4p: Kết nối 4 nhóm pin được kết nối song song (mỗi nhóm gồm một pin).

Kết hợp S và P

  • 2s2p: Kết nối 2 nhóm pin được kết nối tuần tự và mỗi nhóm gồm 2 pin được kết nối song song.
  • 3s2p: Kết nối 3 nhóm pin được kết nối tuần tự và mỗi nhóm gồm 2 pin được kết nối song song.
  • 4s3p: Kết nối 4 nhóm pin được kết nối tuần tự và mỗi nhóm gồm 3 pin được kết nối song song.

Các ký hiệu này giúp mô tả cách kết nối và tổ chức các pin trong một khối pin dễ dàng và rõ ràng. Tuy nhiên cũng không có giới hạn bao nhiêu kết nối. Tùy vào nhu cầu và khả năng của pin.

Khi đã biết số lượng pin và điện áp khối pin cũng có thể biết pin mắc nối tiếp hay song song. Ví dụ như Ta có một khối pin cho máy khoan pin 12V và có 3 cell pin 18650, chúng ta biết Cách nối pin 12V này chính là mắc nối tiếp pin 3S, cụ thế hơn là 3S1P.

Ví dụ khối pin 48V dung lượng 40Ah

Để tạo ra một khối pin với điện áp 48V và dung lượng 40Ah bằng cách sử dụng viên pin 18650 dung lượng 3000mAh, bạn cần kết nối các cell pin theo cấu trúc 16s13p. Dưới đây là một ví dụ về cách kết nối:

  1. Bạn cần xác định số lượng pin cần thiết để đạt được điện áp và dung lượng mong muốn. Một viên pin 18650 có điện áp từ 3,7V đến 4,2V, do đó bạn cần kết nối nối tiếp khoảng 13 viên pin để tạo ra điện áp 48V (13 x 3,7 = 48,1). Một viên pin 18650 có dung lượng 3000mAh, do đó bạn cần kết nối song parallel khoảng 14 viên pin để tạo ra dung lượng 40Ah (14 x 3000 = 42000). Tổng số pin cần thiết là 13 x 14 = 182 viên.
  2. Bạn cần sắp xếp các viên pin theo thứ tự nối tiếp và song parallel. Bạn có thể sắp xếp theo hình chữ nhật, với mỗi hàng có 13 viên pin nối tiếp và mỗi cột có 14 viên pin nối song parallel. Tức khối pin là 13S14P.
  3. Trước khi sắp xếp và hàn các cell pin, bạn cũng phải đảm bảo các cell pin có nội trở tường đồng nhau. Điều này để quá trình cân bằng pin ổn định cho cả khối pin.
  4. Bạn cần sử dụng các dây kết nối, các thanh nối hoặc các vỏ khung để kết nối các viên pin với nhau. Bạn cần đảm bảo rằng các kết nối là chắc chắn và an toàn, không bị ngắn mạch hoặc rò rỉ. Bạn cũng cần sử dụng các mạch bảo vệ để ngăn chặn quá tải, quá xả hoặc quá sạc cho các pin.
  5. Bạn cần kiểm tra lại điện áp và dung lượng của khối pin sau khi kết nối. Bạn có thể sử dụng các thiết bị đo như vôn kế, ampe kế hoặc các mạch hiển thị mức năng lượng của pin. Nếu điện áp và dung lượng của khối pin đúng với yêu cầu, bạn đã hoàn thành việc kết nối khối pin. Nếu không, bạn cần kiểm tra lại xem có sai sót hay lỗi gì trong quá trình kết nối không

    BMS quản lý và cân bằng pin 13S 48V
    BMS quản lý và cân bằng pin 13S 48V

Tuy nhiên, khi làm việc với pin lithium-ion như pin 18650, cần chú ý đến các yếu tố bảo vệ, cân bằng điện áp và quản lý nhiệt độ để đảm bảo an toàn và tuổi thọ của pin.

Khi xây dựng Battery Pack, nên cân nhắc sử dụng Hệ thống quản lý pin (Battery Management System – BMS) phù hợp để giám sát và bảo vệ pin trong quá trình sử dụng.